Overheid: stop de fossiele investeringen van banken
Waarom deze actie?
Onze overheden en banken investeren in bedrijven en activiteiten met ons belastinggeld en het geld op onze bankrekeningen. Vandaag gaat dat geld nog te vaak naar schadelijke zaken zoals fossiele brandstoffen (olie, gas en steenkool). Fossiele brandstoffen zijn dé oorzaak van de klimaatcrisis. De investeringen die daar naartoe gaan, moeten dus stoppen. Dat geld moet naar de sociaal rechtvaardige transitie vloeien. Wij hebben 3 grote eisen om daar werk van te maken:
1) De overheid moet de banken verplichten hun investeringen in fossiele brandstoffen uit te faseren
Als we het overlaten aan de marktwerking, zullen fossiele investeringen niet snel genoeg afgebouwd worden. Banken nemen uit zichzelf niet genoeg maatregelen om hun fossiele investeringen op tijd uit te faseren. Daarom is er sturing vanuit de federale overheid nodig. Leg de banken dwingende regels op over hun investeringen in fossiele brandstoffen: er mag zeker geen geld meer gaan naar de uitbreiding van fossiele brandstoffen. Bestaande investeringen moeten ook afgebouwd worden. Het Internationaal Energieagentschap (IEA) heeft hier duidelijke scenario’s voor uitgeschreven.
2) De overheid moet haar fossiele subsidies uitfaseren en zelf investeren in de rechtvaardige transitie
Subsidies
Fossiele subsidies moeten omgevormd worden naar groene alternatieven. De uitfasering van fossiele brandstoffen is een topprioriteit in de strijd tegen de klimaatcrisis. Tijdens de recentste VN-klimaattop in Dubai in 2023 stapte België in een coalitie van landen die fossiele subsidies willen uitfaseren. Die uitfasering moet wel sociaal rechtvaardig verlopen: belastingvoordelen voor bedrijfswagens moeten snel hervormd worden richting duurzame voordelen, terwijl een maatregel als het sociaal energietarief langer kan blijven bestaan om de transitie eerlijk te laten verlopen en de bestaande ongelijkheden niet te vergroten.
Publieke investeringsmaatschappijen
Publieke investeringsmaatschappijen zoals de Federale participatie- en investeringsmaatschappij (FPIM) of Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) ondersteunen ‘maatschappelijk nuttige activiteiten’ met leningen en investeringen. Nu gaat nog 50% daarvan naar niet-duurzame sectoren zoals de luchtvaart. Dat geld moet geïnvesteerd worden in de rechtvaardige transitie. Op dit moment is er nog weinig visie en aandacht voor duurzaamheid bij deze maatschappijen. In het vorige federaal regeerakkoord (2019) stond dat de investeringsmaatschappijen tegen 2035 alle investeringen in fossiele brandstoffen teruggetrokken moeten hebben. Het is de taak van de komende regering om een concrete strategie te ontwikkelen.
Fiscaliteit
De belastingen op gas, stookolie en privéjets moeten omhoog, die op elektriciteit en op arbeid moeten omlaag. We moeten een ‘ecofiscaliteit’ ontwikkelen, waarbij er bijvoorbeeld een ‘frequent flyer tax’ komt en waarbij er speciale voorzieningen voor kwetsbare groepen ingebouwd worden. Kortom: een hervorming van de fiscaliteit gericht op de rechtvaardige transitie, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen.
Overheidsbank Belfius
De overheid is de eigenaar van Belfius, wat het een bank van de Belgische burgers maakt. Die zou dus een leefbare toekomst voor alle Belgen moeten verzekeren. Maar tot nu toe is deze bank gericht op winst maken en scoort die ondermaats op de BankWijzer. Maak van Belfius een bank gericht op de sociaal rechtvaardige klimaattransitie, met speciale aandacht voor publieke dienstverlening, mobiliteit en huisvesting. Dit is geen onrealistische droom van middenveldorganisaties: dit plan heeft effectief op de agenda gestaan toen Magnette een regering probeerde te vormen in 2019 en stond bij de verkiezingen van 2024 in het verkiezingsprogramma van meerdere partijen, waaronder Vooruit.
3) De federale overheid moet het Non-Proliferatieverdrag voor Fossiele Brandstoffen ondertekenen
Door het Non-Proliferatieverdrag voor Fossiele Brandstoffen te ondertekenen, steunt de regering het internationale engagement om fossiele brandstoffen uit te faseren en zo snel mogelijk de transitie naar hernieuwbare energie voor iedereen mee waar te maken.
Met het Non-Proliferatieverdrag voor Fossiele Brandstoffen worden lokale, regionale en federale besturen opgeroepen om mee te ijveren voor het einde van fossiele brandstoffen (steenkool, olie en gas). Er is internationale samenwerking nodig om fossiele brandstoffen uit te faseren en een sociaal rechtvaardige transitie naar hernieuwbare energie te realiseren.
De politieke wil is er...
Naar aanleiding van de klimaattop COP27 in 2022, schreven FairFin en partners (waaronder Move your Money) een open brief aan minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). Met de brief eisten we dat de geldstroom naar fossiele energie gestopt zou worden. Een fragment uit zijn antwoord op onze brief:
“België heeft zich tijdens de COP26 achter de ‘Clean Energy Transition Partnership’ geschaard (…) en verbindt zich ertoe om vanaf 2023 geen publieke steun meer te geven aan internationale projecten op het gebied van fossiele brandstoffen. (…) Een eerlijke en moderne fiscaliteit neemt de maatschappelijke kost van consumptie en vervuiling mee in rekening. (..) We moeten als overheid randvoorwaarden creëren die het voor financiële instellingen en ondernemingen aantrekkelijker maken om duurzaam te investeren. (…) Als overheid gaan we investeringen in fossiele energie laten uitdoven en het juiste regelgevend kader creëren zodat ondernemingen en de financiële wereld hetzelfde doen. (…) Want willen we onze klimaatdoelen halen, dan zullen er zonder twijfel meer middelen naar duurzame investeringen moeten stromen.”
Nu CD&V hoogstwaarschijnlijk opnieuw deel zal uitmaken van de regering, vragen wij dat minister Van Peteghem blijft strijden voor deze cruciale maatregelen. Ook aan de hele federale regering vragen wij om een breed klimaatfinancieringsplan uit te werken. Alleen zo kunnen we een sociaal rechtvaardige klimaattransitie realiseren. De taak van de overheid is toch om een leefbaar, welvarend land voor alle burgers te verzekeren, nu en in de toekomst?
Move your Money
FairFin
Hart boven Hard
Reset.Vlaanderen
